01 Apr Σκέψεις για τις ψυχολογικές διαστάσεις μιας πανδημίας
Το τελευταίο διάστημα διανύουμε μία πρωτόγνωρη συνθήκη απειλής που δεν έχει αφήσει ασυγκίνητο κανέναν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Για τους περισσότερους/ες από εμάς έχει αλλάξει η καθημερινότητα σημαντικά, νέες προκλήσεις και προβληματισμοί έχουν έρθει στην επιφάνεια, ενώ για άλλους/ες έχουν επανέλθει στο προσκήνιο παλιές δυσκολίες. Μία κατάσταση κρίσης είναι πολύ ανθρώπινο να έχει πολλές και διαφορετικές αντιδράσεις. Όλες οι αντιδράσεις είναι ανθρώπινες, κάποιες από αυτές αν αλλάζαμε κάδρο μπορεί να μας ανησυχούσαν περισσότερο αλλά στη δεδομένη χρονική στιγμή είναι ίσως μία λογική αντίδραση σε μια τόσο “παράλογη” για τα μέχρι πρόσφατα δεδομένα κατάσταση.
Το αίσθημα του φόβου
Η συνθήκη έχει ως κύριο χαρακτηριστικό την αβεβαιότητα, στοιχείο που για όλους/ες μας ως ανθρώπινα όντα πυροδοτεί το αίσθημα του φόβου απέναντι σε κάτι το μη οικείο. Το αίσθημα φόβου και η αίσθηση ανημπόριας που βιώνουμε είναι μία ανθρώπινη αντίδραση τη στιγμή που αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε τον έλεγχο ακόμα και καθημερινών γνώριμων μας συνηθειών, όπως η από κοντά επαφή με τα αγαπημένα μας πρόσωπα και η συναναστροφή με άλλους ανθρώπους, η εργασία μας. Αυτή η έντονη ανησυχία είναι ανθρώπινο να γενικεύεται ή ακόμα και να μας κατακλύζει ανά στιγμές, αφού το παλιό και γνώριμο έχει δώσει πια τη θέση του σε κάτι το άγνωστο που δεν μας είναι ξεκάθαρο, καθώς οι πληροφορίες μας για τον ιό και τις προεκτάσεις του είναι ακόμα περιορισμένες.
Ακόμα, αυτή η σύγχυση απέναντι στο άγνωστο μπορεί να μεγεθύνει ανησυχίες και για το πρακτικό κομμάτι των βασικών αναγκών όπως της εξασφάλισης χρημάτων και στέγασης σε συνδυασμό με την αίσθηση πως πολλά πράγματα είναι πέρα του ελέγχου μας λόγω των εξωτερικών καταστάσεων. Ενώ, μπορεί να φέρει στην επιφάνεια συναισθήματα όπως αυτό του θυμού σαν μία αντίδραση σε όλα αυτά που μας ξεπερνούν. Όλα αυτά μπορεί να χρειάζονται πολλή ενέργεια, όλες αυτές οι ανησυχίες και οι σκέψεις, με αποτέλεσμα πολλές στιγμές να αισθανόμαστε εξαντλημένοι, αν και έχουμε ρίξει τους ρυθμούς της μέχρι πριν ρουτίνας μας και θα περίμενε κανείς να μία ευκαιρία για ξεκούραση.
Η τυραννία της θετικής σκέψης
Πολλές φορές ακόμα και εξωτερικές καλοπροαίρετες ερμηνείες για το χρόνο που χρειαζόμασταν και για το πόσο παραγωγικά μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε, με πρόθεση να βοηθήσουν, έχουν ως αποτέλεσμα να κάνουν πολλούς από εμάς να αισθανόμαστε περίεργα για τα παραπάνω συναισθήματα και να πιστεύουμε πως κάτι πάει λάθος με εμάς που μπορεί να βιώνουμε όλα τα παραπάνω. Όλα τα παραπάνω όμως, είναι φυσιολογικές αντιδράσεις σε μία παράλογη στα μάτια μας παύση από την κανονική ζωή, καθώς χρειάζεται χρόνος και χώρος για να καταφέρουμε να επεξεργαστούμε την αλλαγή.
Η εξωτερική αυτή αλλαγή εισάγει μία νέα κατάσταση, κι όπως σωστά διατύπωσαν πολλοί/ες τις τελευταίες μέρες τη συνοδεύει μία μεγάλη απώλεια που έχει να κάνει με την αίσθηση της “ασφάλειας”, της “ασφάλειας” που μας έδινε η καθημερινότητα και που μας στέρησε η απειλή και της κανονικότητας που είχε χτίσει ο καθένας μας. Βάζω σε εισαγωγικά τη λέξη ασφάλεια που ετυμολογικά σημαίνει την απουσία κινδύνου και ανά τους καιρούς έχει πάρει διάφορες έννοιες, και την περίοδο αυτή έρχεται να ξαναβρεί το παλιό της νόημα. Μετά από μία τόσο μεγάλη απώλεια χρειάζεται διαφορετικός χρόνος στον καθένα και την καθεμιά μας ώστε να μπορέσουμε να δώσουμε ένα νόημα σε όσα βιώνουμε, ενώ μπορεί αυτή η απώλεια να είναι η αιτία να δούμε ξανά παλιές απώλειες που ενδεχομένως να περιμέναμε πως είχαν κλείσει.
Τέλος, μπορεί να μας δώσει την ευκαιρία να αναλογιστούμε κατά πόσο όλα αυτά κλείνουν ή αντίθετα παραμένουν ανοιχτά όσο η ζωή προχωράει. Κι ίσως αυτό να είναι ένα είδος γιατρειάς από μόνο του, να αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας την ανθρώπινη του ιδιότητα που συνοδεύεται από τη δύναμη να προχωρά αγκαλιάζοντας τις απώλειες του.
Σημείωση: Με σεβασμό στο ότι κάθε οικογένεια, κάθε ζευγάρι και κάθε άτομο είναι ξεχωριστά και μοναδικά, τα κείμενα αυτής της σελίδας δεν αποτελούν θεραπευτική ή συμβουλευτική παρέμβαση. Κανένα κείμενο δεν μπορεί να αντικαταστήσει την συμβουλευτική, την ψυχοθεραπεία και την εποπτεία σε συνεργασία με ειδικό ψυχικής υγείας.
