Τι είναι το bullying ; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των παιδιών που εκφοβίζουν και ποια αυτών που δέχονται τον εκφοβισμό; Ποια είναι τα σημάδια;
Ο εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που έχει έρθει στο επίκεντρο της προσοχής και της συζήτησης το τελευταίο χρονικό διάστημα μετά από διάφορα γεγονότα που απασχόλησαν την κοινή γνώμη. Ο εκφοβισμός είναι η συστηματική επιθετικότητα απέναντι σε ένα άλλο πρόσωπο το οποίο είναι σε θέση αδυναμίας, το παρατηρούμε σαν φαινόμενο στο σχολείο όπου τα προέφηβα και έφηβα παιδιά διαμορφώνουν ομάδες και σταδιακά μαθαίνουν να αλληλεπιδρούν μέσα σε ένα πλαίσιο κανόνων με άλλα παιδιά αλλά και ενηλίκους που δεν είναι συγγενείς τους.
Αυτή η επιθετικότητα εκφράζεται με διάφορους τρόπους:
- Μπορεί να είναι άμεση και λεκτική, για παράδειγμα ένα παιδί ή μια ομάδα παιδιών μιλάει άσχημα ή αναφέρει διαρκώς το όνομα ενός συμμαθητή του.
- Μπορεί να είναι έμμεση και λεκτική, όπως το συχνό πλέον φαινόμενο της διάδοσης φημών κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων αλλά και στο χώρο του σχολείου με συνθήματα σε θρανία και τοίχους.
- Μπορεί να είναι άμεση και φυσική, όπου ένα παιδί ή μία ομάδα παιδιών μπορεί να χτυπήσει ένα άλλο παιδί.
Μας έχουν απασχολήσει ιδιαίτερα οι επιπτώσεις που έχουν αυτές οι εμπειρίες στην μετέπειτα ζωή του παιδιού που δέχεται ή και παρατηρεί άλλα παιδιά να δέχονται bullying, καθώς φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικές αφού ένα παιδί περνάει το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας του στο σχολείο ή σε άλλες δραστηριότητες με συνομηλίκους.
Τα παιδιά που εκφοβίζονται;
Συχνά τα παιδιά που εκφοβίζονται είναι παιδιά που δεν είναι δημοφιλή και έχουν λίγους ή και κανένα φίλο στο σχολείο, μπορεί να φέρουν ένα χαρακτηριστικό που τους κάνει να ξεχωρίζουν εμφανισιακά, ή να δείχνουν εύκολα ότι αναστατώνονται από τη συμπεριφορά των άλλων. Το βίωμα του εκφοβισμού συχνά οδηγεί τα παιδιά σε απροθυμία να πάνε στο σχολείο ή κακές επιδόσεις στα μαθήματα, σε συναισθηματικές και ψυχολογικές δυσκολίες που μπορεί να ακολουθήσουν το άτομο ακόμα και μετά την ενηλικίωση του.
Ακόμα, τα παιδιά που παρατηρούν άλλα παιδιά να εκφοβίζουν και να εκφοβίζονται, αισθάνονται ανασφάλεια και σταδιακά αποσύρονται και προσπαθούν να περνούν απαρατήρητα προκειμένου να μην έρθουν και τα ίδια σε θέση θύματος.
Η πιο σημαντική όμως συνέπεια του εκφοβισμού είναι ότι τα παιδιά που είναι θύματα, γίνονται πολύ συχνά και τα ίδια θύτες προκειμένου να αποκτήσουν περισσότερη σιγουριά και αίσθημα ότι και τα ίδια είναι σημαντικά ακόμα και μέσω της αρνητικής φήμης που θα αποκτήσουν.
Τα παιδιά που εκφοβίζουν;
Μία ακόμα ομάδα παιδιών που είναι πιθανό να εκφοβίσει είναι τα παιδιά που είναι νιώθουν ιδιαίτερα δυνατά σε αντίθεση με τα άλλα παιδιά, μπορεί να υπερτερούν σωματικά ή κοινωνικά παρόλα αυτά να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τα παιδιά αυτά φλερτάρουν με τις πράξεις που δεν είναι ενάντια στους κανόνες, αλλά έχουν ιδιαίτερα γοητεία για τους συνομηλίκους και τα βάζουν σε ξεχωριστή θέση μέσα στην ομάδα. Είναι ακόμα ένας τρόπος να δοκιμάσουν τα όρια των ενηλίκων, γονιών και εκπαιδευτικών.
Τα παιδιά που εκφοβίζουν βρίσκονται και τα ίδια σε μία διαδικασία διαμόρφωσης της ταυτότητας τους σε ένα περιβάλλον όπου δέχονται καθημερινά πάρα πολλά ερεθίσματα. Πολλές φορές η ανασφάλεια και η ανάγκη τους για αποδοχή είναι που τα ωθούν στον εκφοβισμό.
Πολύ σημαντικός είναι ο ρόλος τόσο των γονιών όσο και των εκπαιδευτικών, προκειμένου να αναγνωρίσουν μία τέτοια κατάσταση και να ευαισθητοποιήσουν το σύνολο των παιδιών και τον ενηλίκων που εμπλέκονται, και να αναζητήσουν την καλύτερη δυνατή λύση που θα οδηγήσει στην εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των παιδιών.
